Oferta

Zespoły bólowe kręgosłupa to jedne z najczęstszych przyczyn bólu i niezdolności do pracy. Szczególnie częsty jest ból dolnego odcinka kręgosłupa, zwany bólem krzyża. Szacuje się, że około 80% populacji w państwach wysokorozwiniętych miał, ma lub będzie mieć epizodyczne lub stałe bóle krzyża. Częstość bólu zwiększa się z wiekiem, zwłaszcza u osób pracujących ciężko fizycznie oraz wykonujących pracę w pozycji siedzącej. Pierwszy epizod bólowy występuje zazwyczaj między 30 a 40 rokiem życia. Istnieje szereg przyczyn mogących wywołać ból kręgosłupa, jednak zdecydowanie najczęstszą są zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa (obecne u większości osób po 50 roku życia).

Ból może się nasilać od umiarkowanego do ciężkiego i znacznie ograniczać sprawność oraz wykonywanie codziennych czynności. Bóle związane ze zmianami zwyrodnieniowymi kręgosłupa to tzw. bóle nieswoiste, które stanowią około 80-90% bólów kręgosłupa. Zdecydowanie mniejszą grupę, około 10-20% stanowią tzw.bóle swoiste, których przyczynami są m.in.:

1. choroby krążka międzykręgowego tzw. dyskopatia

2. urazy- złamanie kręgu, naderwanie więzadeł kręgosłupa

3. procesy zapalne- zapalenie stawów, zapalenie kręgu, krążka międzykręgowego, gruźlica

4. nowotwory- guzy pierwotne i przerzutowe

5. wady wrodzone- skolioza, stenoza kanału kręgowego

Objawy alarmujące, mogące sugerować poważną przyczynę bólu kręgosłupa, to:

– nietrzymanie moczu i stolca

– zaburzenia czucia w okolicy krocza

– osłabienie siły mięśniowej (np. opadanie stopy)

– utrata masy ciała

– nieodległy w czasie uraz kręgosłupa

U ponad 90% pacjentów, bóle kręgosłupa ustępują samoistnie lub słabną w ciągu 3 miesięcy. Zdecydowana większość ostrych bólów kręgosłupa ma charakter łagodny i wymaga niewielkiej interwencji farmakologicznej i rehabilitacyjnej w celu uzyskania poprawy. Leki stosowane w bólu kręgosłupa niejednokrotnie przynoszą ulgę dopiero po kilkunastu dniach leczenia. Około 15% bólów kręgosłupa utrzymuje się dłużej niż 2 tygodnie. Leczenia operacyjnego wymaga jedynie niewielka grupa pacjentów z bólem kręgosłupa. Najczęstszym wskazaniem do zabiegu jest przemieszczenie krążka międzykręgowego, które powoduje ucisk na korzenie nerwowe lub rdzeń kręgowy. Towarzyszą temu mogą objawy neurologiczne, takie jak: niedowład kończyny/kończyn, zaburzenia czucia szczególnie okolicy krocza, zaburzenia zwieraczy.

Na kondycję kręgosłupa pracujemy całe życie. Aby zmniejszyć ryzyko wystąpienia uciążliwego bólu należy m.in:

– regularnie uprawiać sport, ćwiczyć – wzmocni to mięśnie gorsetu mięśniowego

– pamiętać o rozciąganiu przed i po zakończonym wysiłku fizycznym oraz w przerwach podczas pracy wymagającej wymuszonej pozycji ciała

– utrzymywać prawidłową postawę ciała, również w trakcie pracy (szczególnie w pozycji siedzącej)

– starać się równomiernie rozkładać dźwigany ciężar (rozkładać na obie ręce)

– podnosić ciężkie przedmioty, zginając kolana i utrzymując przy tym wyprostowane plecy

– spać na średnio twardym, lekko sprężynującym materacu (dostosowującym się do fizjologicznych krzywizn kręgosłupa)

– dbać o prawidłową masę ciała, by waga nie obciążała dodatkowo kręgosłupa

Bóle głowy to schorzenie występujące we wszystkich grupach wiekowych.

Dzieli się ja na pierwotne, czyli takie u podłoża których nie znajduje się zmian morfologicznych oraz wtórne, czyli stanowiące objaw chorób wewnątrzczaszkowych czy też ogólnoustrojowych.

Wtórne bóle głowy występują znacznie rzadziej i stanowią około 10%. Wtórny ból głowy to np. ból związany z guzem mózgu, urazem głowy, chorobą naczyniową mózgu – krwotokiem podpajęczynówkowym, krwotokiem śródmózgowym, w przebiegu zakrzepicy zatok żylnych mózgu, zapaleniu naczyń mózgowych; w neuroinfekcji, czy w chorobach zatok obocznych nosa.

Pierwotne bóle głowy do nich zalicza się migrenę, ból głowy typu napięciowego, trójdzielno-autonomiczne bóle głowy oraz inne pierwotne bóle głowy, np.: pierwotny kaszlowy ból głowy, pierwotny wysiłkowy i kłujący ból głowy, ból głowy związany z aktywnością seksualną.

Najczęstszą postacią pierwotnego bólu głowy jest ból głowy typu napięciowego. U podłoża tego rodzaju bólu sugeruje się udział dziedziczenia, napięcia emocjonalnego, czynników środowiskowych i nieprawidłowo funkcjonującego obwodowego i ośrodkowego układu nerwowego.

Napięciowy ból głowy ujawnia się w każdej grupie wiekowej, najczęściej u osób w średnim wieku, a także wśród młodzieży.

Ból głowy napięciowy charakteryzuje się obustronną lokalizacją, zwykle umiejscowiony jest w skroniach lub obejmuje całą głowę, ma charakter tępy, uciskowo-gniotący, zwykle nie towarzyszą mu nudności i wymioty. Ból zwykle ma umiarkowane nasilenie, ale z czasem może narastać, z postaci występującej epizodycznie, może przechodzić w postać przewlekłą. Leczenie napięciowych bólów głowy wymaga współpracy pacjenta z lekarzem, postać przewlekła cechuje się opornością na działanie większości leków, co często prowadzi do nadużywania środków przeciwbólowych. Wprowadzenie właściwego leczenia tego typu bólów głowy, ma na celu zapobieganie przejściu częstego epizodycznego bólu w postać przewlekłą. W leczeniu profilaktycznym tego typu bólów głowy stosuje się przede wszystkim leki przeciwdepresyjne, rzadziej przeciwpadaczkowe.

Migrena to jedna z najczęstszych chorób neurologicznych, jest przewlekłą chorobą ujawniającą się okresowo, pod postacią silnego, pulsującego bólu głowy, któremu towarzyszą objawy autonomiczne takie jak nudności, wymioty, nadwrażliwość na światło i hałas. Pomiędzy napadami chorzy nie odczuwają żadnych dolegliwości. Występuje trzykrotnie częściej u kobiet niż u mężczyzn.

W większości osób rozpoczyna się w drugiej lub trzeciej dekadzie życia. Obraz kliniczny migreny jest różnorodny i zmienny, występuje przez większą część życia ze zmienną częstotliwością. Etiologia choroby pozostaje nieznana, można sądzić, że jest uwarunkowanym genetycznie schorzeniem, u podłoża której leżą napadowo występujące zmiany w ośrodkowym układzie nerwowym.

Jest kilka typów migreny, przy czym najbardziej powszechna jet migrena bez aury – 85% chorych i migrena z aurą- 15% chorych. Aura definiowania jest jako występowanie ogniskowych objawów neurologicznych, najczęściej wzrokowych, rzadziej czuciowych, ruchowych lub zaburzeń mowy, poprzedzających zwykle typowy migrenowy ból głowy.

Napady migreny mogą być prowokowane pokarmami, stresem, odprężeniem po stresie, zmianami hormonalnymi, niedoborem lub nadmiarem snu, zmianami pogody, zapachami, jasnym światłem.

Leczenie migreny zależy od częstości występowania napadów, czasu ich trwania oraz natężenia bólu.

U chorych z częstymi napadami, bądź też napadami niezbyt częstymi ale ciężkimi, upośledzającymi sprawność chorego, oprócz leczenia doraźnego zalecane jest leczenie profilaktyczne, które ma na celu zmniejszenie ilości napadów, ich nasilenia i czasu trwania, poprawę skuteczności leczenia doraźnego oraz przeciwdziałanie polekowym bólom głowy. W leczeniu profilaktycznym wykorzystuje się leki przeciwpadaczkowe, przeciwdepresyjne, B-adrenolityki, antagonistów kanału wapniowego.

Nerwoból (neuralgia) to ból promieniujący w obrębie pola unerwienia przez dany nerw lub jego gałąź.

Neuralgie dzieli się na samoistne i objawowe, których powodem są takie procesy patologiczne jak guz, uraz, demielinizacja, czy zapalenie.

Najczęstszym samoistnym nerwobólem w obrębie twarzy jest neuralgia nerwu trójdzielnego.

Jest to napadowy, nawracający, zazwyczaj jednostronny, silny ból o charakterze kłującym w obszarze unerwienia jednej lub więcej, gałęzi nerwu trójdzielnego.

Nerwoból występuje zazwyczaj w obszarze unerwienia drugiej II i III trzeciej gałęzi n. V.

Znamienne jest występowanie u chorych tzw. stref spustowych, czyli punktów, których dotknięcie, wywołuje napad bólu, często wywoływany jest przez żucie, przełykanie.

Czas trwania choroby jest różny: od kilku tygodni do kilku miesięcy a nawet lat, choroba przebiega z okresami remisji i nawrotów. Pomiędzy napadami chory nie odczuwa dolegliwości. Remisje choroby mogą być różnie długie, mogą trwać miesiące i lata. Z upływem czasu remisje stają się krótsze, a ataki bólu intensywniejsze i dłuższe, zmianie może ulec również charakter bólu.

Zapadalność wzrasta z wiekiem. Przyczyna powstawania samoistnego nerwobólu n. V jest niejasna. Klasyczna neuralgia obejmuje wszystkie przypadki o niejasnej przyczynie (tu mieści się również neuralgia związana z uciskiem nerwu trójdzielnego przez naczynie). Najbardziej powszechna teoria powstania neuralgii nerwu trójdzielnego, zakłada, że ucisk korzenia nerwu trójdzielnego, prowadzi do nadmiernej pobudliwości neuronów i stanowi źródło napadów.

W terapii neuralgii czaszkowych najskuteczniejsze są leki przeciwpadaczkowe, leczenie rozpoczyna się od klasycznych leków przeciwpadaczkowych, za najskuteczniejszą uważana jest karbamazepina.

W przypadku braku poprawy stosuje się inne leki przeciwpadaczkowe oraz toksynę botulinową.

W przypadkach opornych na farmakoterapię stosuje się zabiegi neurodestrukcyjne i leczenie chirurgiczne.

Rzadziej występującą neuralgią czaszkową jest nerwoból nerwu językowo-gardłowego, charakteryzujący się uporczywymi, jednostronnymi napadami bólu w okolicy migdałka podniebiennego, podniebienia, nasady języka, głębi ucha, niekiedy kąta żuchwy. Zachorowania zwykle w wieku podeszłym. Bóle prowokowane są przez mówienie, żucie, ziewanie, kaszel. Napady utrzymują się od kilku tygodni do kilku miesięcy. Leczenie-podobnie jak w neuralgii n. trójdzielnego.

Inną neuralgią jest nerwoból nerwu potylicznego, który charakteryzuje się napadowymi, ostrymi bólami w zakresie unerwienia n. potylicznego większego i mniejszego. W większości przypadków bóle obejmują jednostronnie kark, potylicę, prowokowane są przez ruchy szyi, czesanie. Strefy spustowe znajdują się w punkcie wyjścia nerwów potylicznych. Leczenie rozpoczyna się od terapii farmakologicznej, przy nieskuteczności tego leczenia stosuje się blokady ujścia n. potylicznego większego.

Zawroty głowy stanowią dolegliwość nieswoistą, która może wystąpić w różnych chorobach.

Mogą się za nimi kryć przyczyny błahe i łagodne, jak też poważne. Pojęcie zawrotów nie jest jednoznaczne i obejmuje co najmniej 2 odmienne typy dolegliwości:

* złudzenie ruchu otoczenia, najczęściej kołowego, ruchu własnego ciała lub padania w jedną stronę; uczuciu temu mogą towarzyszyć nudności, wymioty, lęk (zawrót układowy)

* niesprecyzowane doznania niepewności, niestabilności, braku równowagi, lęk przed upadkiem; bez obecności wrażenia ruchu otoczenia względem własnego ciała (zawrót nieukładowy)

Układowe zawroty głowy najczęściej są objawem zaburzeń pochodzenia obwodowego, ale mogą też wystąpić w przebiegu nagłych uszkodzeń móżdżku i pnia mózgu.

Najczęstsze przyczyny zawrotów głowy to:

1. choroby ucha wewnętrznego (błędnika)- łagodne położeniowe zawroty głowy, zapalenie neuronu przedsionkowego, choroba Meniere’a, zapalenie ucha wewnętrznego, toksyczne uszkodzenie błędnika, uraz błędnika, zaburzenia krążenia krwi w błędniku

2. choroby układu nerwowego- choroby naczyniowe mózgu, urazy mózgu, guzy mózgu, stwardnienie rozsiane, migrena, padaczka

3. choroby ogólnoustrojowe i narządowe- nadciśnienie tętnicze, niedociśnienie, zaburzenia rytmu serca, hypoglikemia, choroby oczu.

U osób w podeszłym wieku zawroty głowy są znacznie częstsze i częściej mają przewlekły charakter, u większości z nich podłożem dolegliwości jest fizjologiczny proces starzenia się trzech układów biorących udział w utrzymaniu równowagi: narządu przedsionkowego, wzroku i czucia głębokiego.

Zawroty głowy mogą też mieć charakter psychogenny, występują w zaburzeniach lękowych, mogą być także objawem maskującym depresję .

Jedną z najczęstszych przyczyn zawrotów głowy są łagodne położeniowe zawroty głowy– cechują się występowaniem krótkotrwałych, od kilku do kilkudziesięciu sekund, napadów zawrotów głowy o typie wirowania, wyzwalanych przez zmianę pozycji głowy w trakcie kładzenia się, wstawania, pochylania i szybkiego skrętu głowy. Objawy choroby pojawiają się, gdy otolity z plamki łagiewki (struktura błędnika) zostają uwolnione i przemieszczą się do jednego z kanałów półkolistych lub osklepka.

Obraz kliniczny jet bardzo znamienny, rozpoznanie potwierdza test diagnostyczny Dix-Halpike’a lub roll test. Podstawowym leczeniem tej jednostki chorobowej jest zastosowanie odpowiednich manewrów repozycyjnych. Czasami pojedynczy manewr powoduje wyleczenie, często jednak konieczne jet powtórzenie manewrów. Jeżeli manewry są niewystarczająco skuteczne lub po ich wykonaniu utrzymują się niewielkie objawy, stosuje się ćwiczenia metodą Brandta-Daroffa, które chory wykonuje samodzielnie w domu. Celem manewrów i ćwiczeń jest przemieszczenie otolitów z kanałów półkolistych i spowodowanie habituacji w ośrodkowej części układu przedsionkowego ( obniżenie percepcji zawrotów głowy).

Rwa kulszowa to zespół bólowy dolnej części kręgosłupa promieniujący przez pośladek i tylną powierzchnię uda oraz podudzia aż do stopy. Jest to częsta dolegliwość, chociaż występująca zdecydowanie rzadziej niż izolowany ból dolnego odcinka kręgosłupa.

Rozpowszechnienie rwy kulszowej w populacji ogólnej waha się od 2 do 43 % w wybranych grupach zawodowych.

Jakie są przyczyny rwy kulszowej ?

Korzenie nerwowe wychodzące z dolnej części splotu lędźwiowo-krzyżowego (splot nerwowy powstały z gałęzi nerwów rdzeniowych odc. L-S kręgosłupa) łączą się i tworzą między innymi nerw kulszowy. Uciśnięcie któregoś z korzeni tworzących nerw lub samego nerwu, może powodować charakterystyczny ból promieniujący do kończyny dolnej.

Najczęstszą przyczyną dolegliwości (ok. 90%) jest przepuklina krążka międzykręgowego powodująca ucisk korzenia nerwowego. Krążki międzykręgowe (dyski) znajdujące się między kręgami umożliwiają jego ruchomość i zapewniają amortyzację. Z wiekiem oraz pod wpływem różnych obciążeń, krążki ulegają zwyrodnieniu i tracą swoją elastyczność, stają się podatne na przesunięcia, powodując ucisk na sąsiadujące z nimi korzenie nerwowe.

Innymi przyczynami bólu o charakterze rwy kulszowej mogą być: ciasnota kanału kręgowego (np. wywołana masywnymi zmianami zwyrodnieniowymi kręgosłupa), przemieszczenie kręgów względem siebie (tzw. kręgozmyk), uraz, zespół mięśnia gruszkowatego ( przeciążenie, uraz mięśnia będącego w bezpośrednim sąsiedztwie nerwu kulszowego w obrębie pośladka), rzadko zmiany nowotworowe w obrębie kanału kręgowego.

Objawy rwy kulszowej mogą pojawić się nagle (np. po podniesieniu ciężkiego przedmiotu) lub narastać stopniowo bez uchwytnej przyczyny. Dokładna lokalizacja bólu zależy od miejsca ucisku, uszkodzenia korzenia tworzącego nerw lub samego nerwu. Charakterystyczną cechą jest jest ból rwący, jego promieniowanie do pośladka i tylnej części uda i podudzia oraz stopy. Objawy te świadczą o podrażnieniu nerwu, mogą narastać przy poruszaniu się. W przebiegu rwy może dochodzić do zaburzeń czucia i osłabienia siły w obrębie kończyny dolnej (najczęściej w zakresie ruchów stopy).

Zapobieganie wystąpieniu bólu kręgosłupa i rwy kulszowej to przede wszystkim dbałość o zdrowy kręgosłup. Regularne uprawianie sportu, ćwiczenia, wzmacniają mięśnie przykręgosłupowe, które pomagają zachować prawidłową sylwetkę. Należy dbać o odpowiednią postawę ciała w trakcie pracy siedzącej, czyli odpowiednie ustawienie biurka i krzesła ,tak aby pochylanie się nie było konieczne. W przypadku wykonywania pracy fizycznej należy rozkładać obciążenie i unosić przedmioty, utrzymując wyprostowane plecy przy zgiętych kolanach. Istotnym elementem prewencji bólów kręgosłupa jest utrzymanie prawidłowej masy ciała. Im większe obciążenie nakładamy na nasz kręgosłup (np. dodatkowe kilogramy), tym szybciej krążki międzykręgowe tracą swoją elastyczność.

Leczenie rwy kulszowej w przeważającej większości przypadków jest zachowawcze.

Wskazane jest odciążenie kręgosłupa (odpoczynek, ale nie całkowity brak aktywności), stosowanie leków przeciwbólowych, przeciwzapalnych, rozluźniających mięśnie. Ważnym elementem skutecznego leczenia jest rozpoczęcie wczesnej rehabilitacji.

W przypadku długotrwałego utrzymywania się bólu lub wystąpienia objawów takich jak zaburzenia czucia w obrębie krocza, osłabienie siły mięśniowej kończyny, czy zaburzenia zwieraczy, konieczne jest leczenie operacyjne. Taka konieczność dotyczy 2-10% chorych z rwą kulszową.

Zespół niespokojnych nóg jest częstą, choć rzadko rozpoznawaną chorobą neurologiczną.

Szacuje się, że może dotykać nawet 5% populacji ogólnej, z niewielką przewagą występowania u kobiet. Chorują zarówno osoby młode, jak i w podeszłym wieku. Pacjentom z objawami zespołu niespokojnych nóg, często trudno jest opisać odczuwane dolegliwości. Najczęściej zgłaszają to jako nieprzyjemne uczucie w podudziach i stopach (drganie, niepokój, drętwienie), które zmusza pacjenta do poruszania nogami a ruch przynosi ulgę, czasowe ustąpienie dolegliwości.

Objawy są szczególnie nasilone w godzinach wieczorno-nocnych, utrudniają zasypianie, zakłócają sen. Nieprzyjemne doznania w kończynach dolnych mogą pojawić się także podczas długiego pozostawania w jednej pozycji ( np. podróż samolotem, oglądanie telewizji, w kinie).

Przyczyny choroby nie są dokładnie poznane. Wyróżniamy postacie pierwotne i wtórne.

W postaciach wtórnych duże znacznie w rozwoju choroby ma niedobór żelaza. Zaobserwowano częstsze występowanie zespołu niespokojnych nóg w chorobach z niedoborem żelaza, w stanach predysponujących do obniżonego stężenia żelaza, takich jak ciąża, niedokrwistość z niedoboru żelaza, przewlekła choroba nerek. W postaci pierwotnej prawdopodobnie dochodzi do nakładania się niedoboru żelaza i mającego podłoże genetyczne i niedoboru dopaminy w mózgu.

Dopamina spełnia wiele ważnych funkcji w układzie nerwowym, m.in. jest przekaźnikiem informacji między komórkami nerwowymi. Żelazo jest natomiast potrzebne w procesie wytwarzania dopaminy w mózgu. Objawy chorobowe pojawiają się/ nasilają zwykle w godzinach wieczorno-nocnych, co jest związane z fizjologicznie mniejszą aktywnością układu dopaminergicznego w mózgu w porze wieczorno-nocnej.

Zespół niespokojnych nóg może być też wywołany niektórymi lekami, najczęściej są to leki przeciwdepresyjne, przeciwpsychotyczne i stabilizujące nastrój. Występuje też częściej u osób nadużywających alkoholu, nikotyny, kofeiny.

Wybór optymalnej metody leczenia zależy od postaci choroby (czy jest pierwotna, czy wtórna) oraz od stopnia nasilenia objawów.

W postaci wtórnej , po ocenie gospodarki żelaza w organizmie, wdraża się suplementację żelaza przez 3 miesiące. Kluczem do wyleczenia postaci wtórnej jest leczenie choroby podstawowej.

W postaci pierwotnej o lekkim przebiegu należy zadbać o higienę snu, unikać używek przed snem, zachowywać regularne pory snu, nie spożywać obfitych posiłków przed snem.

W przypadku większego nasilenia objawów oraz braku wystarczającej poprawy po leczeniu postaci wtórnej, wdraża się leczenie farmakologiczne. W terapii najczęściej stosuje się leki wpływające na układ dopaminergiczny, czasami lek z grupy leków przeciwpadaczkowych (np.Pregabalina) czy opioidów w postaci zaostrzonej.

Choroba Parkinsona to przewlekła, postępująca choroba ośrodkowego układu nerwowego.

Choruje na nią około 1.5% osób powyżej 65 roku życia. Szacuje się, że w Polsce chorobę Parkinsona rozpoznano u około 70 tys. pacjentów. Średni wiek zachorowania przypada na 60 rok życia, nieco częściej chorują mężczyźni.

W przebiegu choroby dochodzi do degeneracji i zaniku komórek mózgowych produkujących dopaminę, która odgrywa istotną rolę w utrzymaniu napędu ruchowego, koordynacji i napięcia mięśni.

Najbardziej widocznym objawem choroby Parkinsona jest drżenie kończyn. Początkowo występuje ono w jednej kończynie górnej, ale w miarę postępu choroby rozprzestrzenia się na pozostałe kończyny. Drżenie występuje w spoczynku , łagodnienie w ruchu. Ważnym objawem powodującym znaczne trudności w poruszaniu jest spowolnienie ruchowe. Polega ono na wolniejszym wykonywaniu wszystkich czynności ruchowych (chodzenie, mówienie), chory ma problemy z rozpoczęciem ruchu oraz przyspieszeniem wykonywanej czynności.

Inne objawy choroby Parkinsona to: sztywność mięśniowa, zaburzenia postawy, zniesienie balansowania kończynami górnymi podczas chodu, zmiana chodu (szuranie stopami, pochylenie sylwetki ciała ku przodowi), zmiana wyrazu twarzy (zubożenie mimiki).

Poza tym mogą występować zaburzenia snu, zaparcia, osłabienie węchu, obniżenie nastroju.

Objawy choroby postępują i rozwijają się stopniowo przez lata.

Przyczyny choroby Parkinsona pozostają nieznane. Obecnie uważa się, że rozwija się u osób z predyspozycją genetyczną na skutek działania czynników środowiskowych. Nie znaleziono jednak jednego czynnika środowiskowego, który bezpośrednio powoduje wystąpienie choroby

Nie znany jest obecnie sposób zapobiegania chorobie Parkinsona.

Choroba ma charakter postępujący, leczenie łagodzi objawy choroby. Najlepszy efekt leczenia uzyskuje się przez pierwsze 3-5 lat od ustalenia rozpoznania. Po tym czasie u większości chorych objawy nasilają się pomimo stosowanego leczenia, pojawiają się fluktuacje objawów.

W leczeniu choroby Parkinsona stosuje się głównie leki działające na układ dopaminergiczny (np. Lewodopa , Pramipeksol, Ropinirol, Razagilina).

Choroba ma charakter postępujący i prowadzi do upośledzenia sprawności ruchowej utrudniając codzienne funkcjonowanie- poruszanie się, odżywanie, czynności pielęgnacyjne.

W zaawansowanym stadium choroby chorzy wymagają zwykle pomocy osób trzecich. Ważne jest zapewnienie odpowiedniej ilości ruchu w ciągu dnia i zbilansowanej diety.

Posiłki powinny być wysokokaloryczne i bogate w składniki odżywcze oraz błonnik ( zapobieganie zaparciom). Ważne jest spożycie około 1.5- 2 litra płynów dziennie. Zalecane są częste posiłki o małej objętości, konsystencji papkowatej. Ważne jest dostosowanie godzin przyjmowania pokarmów do czasu podaży leków- Lewodopę należy przyjmować najpóźniej 30 minut przed posiłkiem lub 2 godziny po spożytym posiłku popijając lek wodą , nie należy przyjmować Lewodopy z posiłkiem (szczególnie z posiłkiem o dużej zawartości białka).

Najczęstszą przyczyną otępienia u osób w starszym wieku jet choroba Alzheimera. Częstość występowania zwiększa się, co jest konsekwencją wydłużenia życia i starzenia się społeczeństwa. Prognozy demograficzne wskazują, że tendencja ta będzie się utrzymywać.

Szacuje się, że w Polsce na chorobę Alzheimera choruje ponad 300 000 osób.

Choroba Alzheimera należy do chorób neurodegeneracyjnych, w których dochodzi do stopniowego, postępującego obumierania komórek nerwowych. Dokładna patogeneza schorzenia pozostaje nieznana, jednak wiele wskazuje, że jej przyczyną jest odkładanie się w komórkach nerwowych nieprawidłowych białek. Głównym białkiem, którego obecność powoduje uszkodzenie neuronów, jest B-amyloid. Dodatkowy mechanizm powodujący neurodegenerację to patologiczna przebudowa białka będącego budulcem szkieletu komórek nerwowych, co również prowadzi do ich rozpadu. Obecność nieprawidłowych białek powoduje zanik neuronów i upośledza ich funkcje, co skutkuje zmniejszeniem ilości substancji przekaźnikowych, głównie acetylocholiny.

Pierwsze objawy choroby to zazwyczaj łagodne zaburzenia pamięci dotyczącej bieżących wydarzeń. Są one słabo wyrażone, często nie budzą niepokoju. Dodatkowo chory może mieć problemy z koncentracją i radzeniem sobie z dotychczasowymi obowiązkami. Osoby dotknięte chorobą często stają się drażliwe i mogą zachowywać się nieadekwatnie do sytuacji. Mogą pojawić się problemy z nazywaniem, przypomnieniem konkretnego słowa. Obserwuje się też objawy depresji, z czasem mogą pojawić się zaburzenia urojeniowe.W bardziej zaawansowanych stadiach choroby objawy nasilają się. Chorzy mają problemy z rozpoznaniem bliskich osób, nie są zorientowani w czasie i przestrzeni, nie poznają własnego domu. Nazywanie staje się coraz trudniejsze, pacjenci wymagają pomocy przy prostych czynnościach dnia codziennego (toaleta, ubieranie się , jedzenie).

Obecnie nie istnieje leczenie mogące powstrzymać proces chorobowy lub zahamować odkładanie nieprawidłowych białek. W terapii choroby Alzheimera stosuje się leki objawowe, które w pewnym stopniu okresowo poprawiają funkcje poznawcze w wyniku podwyższenia stężenia przekaźników w mózgu. Do tych leków należą inhibitory acetylocholinoesterazy, np. donepezil, riwastygmina. Terapia ta spowalnia przebieg choroby o około 1.5 roku. W umiarkowanych oraz średnio zaawansowanych postaciach choroby dodatkowo można stosować mementynę, która korzystnie wpływa na funkcje poznawcze. Chory często wymagają też leczenia zaburzeń zachowania oraz zaburzeń psychotycznych- tu stosowane są głównie neuroleptyki nowej generacji. Ważnym elementem leczenia pacjentów z chorobą Alzheimera jest również postępowanie niefarmakologiczne. W początkowych etapach choroby polega ono na treningu pamięci, a w bardziej zaawansowanych postaciach, na treningu codziennego funkcjonowania. Badania pokazują, że czynnikami mogącymi predysponować do rozwoju choroby Alzheimera są m.in.: nadciśnienie tętnicze, zaburzenia gospodarki lipidowej, cukrzyca. Dlatego wydaje się, ze prawidłowa dieta, utrzymanie prawidłowego stężenia glukozy, mogą mieć wpływ na redukcję prawdopodobieństwa zachorowania. Uważa się, ze osoby aktywne fizycznie w sposób regularny oraz aktywność umysłowa, zmniejsza ryzyko zachorowania.

Choroba ma charakter postępujący. Rokowanie dotyczące poprawy funkcji poznawczych jest złe, ponieważ nie ma leku mogącego, powstrzymać niszczenie komórek nerwowych. Przeżywalność pacjentów zależy od wieku oraz stopnia zaawansowania choroby w momencie rozpoznania. Średni czas przeżycia chorych waha się od 3-11 lat. Pacjenci z chorobą Alzheimera w większości przypadków nie umierają z powodu niszczenia mózgu, ale na skutek powikłań będących elementem chorób towarzyszących.

Kluczową rolę w życiu chorych z chorobą Alzheimera odgrywają opiekunowie. Wraz z postępującymi zaburzeniami pamięci, pacjenci potrzebują coraz większej pomocy osób trzecich. Zazwyczaj funkcję opiekunów przejmuje najbliższa rodzina. Jest to trudna i nowa sytuacja dla bliskich, dlatego ważne jest, aby dowiedzieli się jak najwięcej o chorobie. Pozwoli to na częściowe przygotowanie się na trudne sytuacje związane z opieką. W miarę możliwości wskazane jest częściowe dostosowanie mieszkania do potrzeb chorego, usunięcie przedmiotów mogących stanowić zagrożenie (ostrze przedmioty, kable). Ważne jest również przygotowanie chorym pełnowartościowej diety, zachęcanie do aktywności fizycznej i umysłowej.